Bu topraklar verimlidir?

Bu insanlar ozandır?

Bu vatan kültür doldur?

Kimi Cılavuz?dur, kimi Susuzdur?

Adı ne olursa olsun,

Kültür çınarıdır Cılavuz.

İşte, Cılavuzlu bir Ozan?

Karslı Ceyhuni?

1830 yılında, şimdiki adı Susuz olan Cılavuz?un, şimdiki adı Akdere olan Akkom köyünde doğdu. Önce köyündeki camide, daha sonra da Hasan Harakani Medresesi ve bir süre Kars?ta öğrenim gördü.

Osmanlı Rus Savaşı (1877-1878) döneminde Kars?ın işgal edilmesi nedeniyle birlikte önce Sivas?a göçtü. Bu dönemde orta yaşlı bir adam olduğundan söz edilmektedir.

Bir süre Sivas?ta yaşadıktan sonra Tokat?a yerleşti. Bazı araştırmacılara göre Zileli Ceyhuni ile karıştırılması bundan kaynaklanmaktadır.

I.Dünya Savaşı (1914-1918) döneminden birkaç yıl önce (1909) öldüğü varsayılan Karslı Ceyhuni ile Zileli Ceyhuni?nin ölüm tarihlerinin de (1912) birbirine yakın olması varolan karışıklığı daha da artırmaktadır. Dahası, özellikle Karslı araştırmacılar tarafından bu iki aşığın aslında yalnızca Karslı Ceyhuni olduğu savunulmaktadır.

Cihani mahlasıyla da şiirler yazdığından, zaman zaman bunların ayrı kişiler olduğu yanılmasına neden olmaktadır. Hikmet Dizdaroğlu?nun yaptığı araştırmalarda Cihani ile Ceyhuni?nin aynı kişi olduğu anlaşılmaktadır.

DERLER

Güzel el senden ötürü

Meleğin kendidir derler

Sormayışın hal hatırı

Düşmanın fendidir derler

Pek kaldırırsın yalmanın

Mümkünü yok yol bulmanın

Çağ bulup murat almanın

Sırası şimdidir derler

Gel senle edek pazarı

Verem elimdeki varı

Sinendeki koşa narı

Murabba kündüdür derler

Gönül yatağı yıkılmış

Coşup sahraya sokulmuş

Sim ü zer zülfün takılmış

CEYHUN?un bendidir derler

KALDI

Gönül zülfün tuzağına

Düştü ne çare ne çare

Kan yaşımdan derya ile gam

Taştı ne çare ne çare

Böyle imiş kader yazı

Gurbet ele attı bizi

Felek sinem üzre közü

Deşti ne çare ne çare

Canan ili düştü yâda

Deli gönül ah feryada

GARİP CEYHUN içip bade

Coştu ne çare ne çare