| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
"Kadını güzel yapan şey ne saçı, ne vücudu, ne de kaşı gözüdür. Kadını asıl güzel yapan sevgisini paylaşabilmesi, fedakârlığı, karşılık beklemeden verdiği emeği, sınırsız sorumluluğu, toplumsal duyarlığı, barışçıl olması, engin anlayışı, sadakati, kalbini de katarak kullandığı aklı ve ana olma özelliğidir."
SONGÜL DÜNDAR
26 Eyl 2017 |
|
ACEM KIZI TÜRKÜSÜ KİMİNDİR? ******************************************** CANANİ âşık da der ki naz olur Yavaş salın sonun belki hız olur Mısır haznesini versem az olur Beni de üstüne al Acem Kızı
************************** Dizeleri ile sonlanan türkünün sahibi: Mahlasından da anlaşıldığı gibi Karslı Âşık Canani’dir. Âşık Canani 1917 yılında Kars’a bağlı Selim ilçesinin Sipkor, şimdiki adı ile Yamaçlı köyünde doğdu. Âşık Canani’nin asıl adı Ahmet Çelik’tir. Âşıklık geleneği ve şiirle küçük yaşlarda ilgilenmeye başladı. Köylerine gelip giden âşıklar aracılığıyla kendini geliştirip bilgilerini pekiştirdi. İlk gençliğinden itibaren Dursun Cevlani’den saz dersleri aldı. Zaman içerisinde ismi yörede duyuldu ve meclislere katılmaya başladı. Yazın çiftçilik, kışın da kahvelerde, düğünlerde saz eşliğinde türküler söyledi. Bu dönemden sonra tanıştığı ve dostluk kurduğu birçok âşıkla deyişmelerde bulundu ve kendini geliştirdi. Kayda geçmeyen birçok şiirinin unutulduğu bilinmektedir. Âşık Canani’nin elde kalan az sayıda şiiri değişik gazete, dergi ve araştırmalarda yayımlandı. İncelemeler sonucunda su yüzüne çıkarılabildi. Âşık Canani 2007 yılında İzmir’de öldü ve orada toprağa verildi. Bir Neşet Ertaş türküsü olan “Acem Kızı”, yani Çırpınıpta Şamova’ya çıkınca dizesiyle başlayan günümüzün ünlü türkülerinden biridir. Bir sanatçının ünlenmesi, okuduğu eserlerin bazılarının sözlerine kendisi tarafından bir şeyler katmasına veya onun olduğuna dair izlenimlerin oluşmasına sebep olur. Bu nedenle Âşık Canani’ye ait olan şiirin aslını burada vermemizde yarar görmekteyiz. ACEM KIZI Silkinip de Şamova’ya çıkınca Eylen Şamova’da kal Acem Kızı Uğrun uğrun kaş altından bakınca Can telef ediyor gül Acem Kızı
Canım kurban olsun kıymet bilene Belin ince boyun benzer fidana Ateşine yandı Tarsus Adana Getirdin başıma hal Acem Kızı
Silkinip de Şamova’ya çıkarsın Miski amber gül yanağa takarsın Kaş altından uğrun uğrun bakarsın Can alır sendeki tel Acem Kızı
Seni saran oğlan neylesin canı Yumdukça gözünden döker mercanı Burnu fındık ağzı kahve fincanı Şeker mi şerbet mi dil Acem Kızı
Yavru şahin gibi ben de döneyim Yeleli de kıratıma bineyim Berdül Yaylasından gökçek yanağın Dudağından akar bal Acem Kızı
CANANİ âşık da der ki naz olur Yavaş salın sonun belki hız olur Mısır haznesini versem az olur Beni de üstüne al Acem Kızı Neşet Ertaş, Selli Yusuf’un Acem Kızına bir dörtlük de kendisinin eklediğini, Amerika kurban olsun kara kaşına" dizesiyle başlayan dörtlüğün hikâyesini anlattı. Hâlbuki şiir: ne Telli Yusuf’un, ne de Neşet Ertaş'ındır. Karslı Âşık Canani'nindir. Halil Atılgan 25/11/2013 tarihli “Acem Kızına Dörtlükleri Kim Dedi” başlıklı araştırma yazısında; konuyla yakinen ilgilenen, Mehmet Gökalp “Halk Edebiyatında Hatalı Söyleşiler” adlı makalesinde: “Kars’a bağlı Selim ilçesinin Sipkor ( Yamaçlı) köyünde 1917 yılında doğan Canani’nin adı Ahmet Çelik’tir. Canani’nin ilk defa şiirlerini Türk Folkloru Araştırmaları dergisinde yayımlamak bize nasip oldu. 1980’de İzmir’e göç eden Canani’nin Acem Kızı türküsü yedi hane olup ancak üç hanesi radyo ve televizyonlarda mahlas ve ozanın adı verilmeden okunmakta. Bu da bizim yüreğimize dokunmaktadır” diyerek sitemini dile getiriyor. Buna rağmen müzik piyasasındaki bant ve CD’lerde “Acem Kızı” türküsünün söz ve müziğinin hala Neşet Ertaş’a ait olduğu yazılarak Aşık Canani’nin ve Mehmet Gökalp’in burnunun direği sızlatılıyor. Müzik belki Neşet Ertaş’a aittir. Bilemiyoruz. Bu konuda iddiamız yok. Ama tespitlerimize göre “Acem Kızının” sözleri Karslı Âşık Canani’ye aittir. Neşet Ertaş, Selli Yusuf’un Acem Kızına bir dörtlük de kendisinin eklediğini, Avrupa kurban olsun kara kaşına" dizesiyle başlayan dörtlüğün nasıl yazıldığını anlattı. Hâlbuki şiir ne Telli Yusuf’un, ne de Neşet Ertaş'ındır. Karslı Âşık Canani'nindir. Sn. Bayram Bilge Tokel’in Neşet Ertaş Kitabı, “Neşet Ertaşla Baş Başa” bölümünden Ertaş’ın “Acem Kızı” türküsüyle ilgili verdiği bilgilerin bir bölümünde; Sn. Tokel, Ertaş’a soruyor. “ Bir de şu ünlü “Acem Kızı”nın hikâyesini dinleyelim sizden. Ertaş cevap veriyor: “ Ben çok küçük yaşta şiirler yazardım kendi kendime. Bazı şiirleri pazarlarda satan tellallardan alır türküler yapardım. Bunun bir örneği Zahide’dir. Çiçekdağı’nda, oralarda uzun bir şiir olarak elime geçti. Acem Kızı da böyle bir şansa sahiptir.” Halk ozanı Âşık Selahattin Dündar’da “Neşet Ertaş ile yaptığım özel sohbetlerimde ve muhabbetlerde, Neşet Ertaş “Acem Kızı” şiirinin kendisine ait olduğunu hiçbir zaman söylemedi” der. Ayrıca Âşık Selahattin Dündar ve Âşık Yakup Temeli’den alınan bilgiye göre; Âşık Canani bir süre Çukurova civarında bulunmuştur.
|
